Ολοκλήρωση Σεμιναρίου με θέμα: «Γεφυρώνοντας το χθες με το σήμερα. Η σημασία της διάσωσης και ανάδειξης ιστορικών πετρογέφυρων του τόπου μας: Η περίπτωση της γέφυρας Κοράκου»

Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου σύμφωνα με τον προγραμματισμό της παιδαγωγικής του ομάδας διοργάνωσε  σε συνεργασία με το Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας, και στο πλαίσιο του Εθνικού Θεματικού Δικτύου «Τα πετρογέφυρα της Ελλάδας», σεμινάριο για τους εκπαιδευτικούς του Δικτύου στις 28 & 29 Μαρτίου 2014 στο Μουζάκι Καρδίτσας, με θέμα: «Γεφυρώνοντας το χθες με το σήμερα. Η σημασία της διάσωσης και ανάδειξης ιστορικών πετρογέφυρων του τόπου μας: Η περίπτωση της γέφυρας Κοράκου». Μάλιστα η συμμετοχή εκπαιδευτικών σχολείων από όλη την Ελλάδα, εκπαιδευτικών της συντονιστικής επιτροπής του Δικτύου καθώς και εκπαιδευτικών συνεργαζόμενων Κ.Π.Ε. υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη.

  

 

Το πρόγραμμα του σεμιναρίου στο οποίο αξιόλογοι εισηγητές παρουσίασαν εδιαφέρουσες εισηγήσεις περιελάμβανε θεωρητικό μέρος (Παρασκευή απόγευμα Κ.Π.Ε. Μουζακίου) και επίσκεψη στο πεδίο (Σάββατο πρωί μέχρι το απόγευμα) με επιτόπια θεώρηση σε πετρογέφυρα της Αργιθέας, τη σήραγγα εκτροπής του Αχελώου, τα έργα εκτροπής του άνω ρου του Αχελώου και το φράγμα της Συκιάς και κατάληξη στα ερείπια της Γέφυρας Κοράκου.

Το Σεμινάριο ξεκίνησε με σύντομο χαιρετισμό και καλωσόρισμα των συμμετεχόντων από τον Υπεύθυνο του Κ.Π.Ε. Μουζακίου κ. Ντάνη Αντώνιο, ο οποίος αφού αναφέρθηκε στη συνεργασία με το Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας για το παραπάνω θέμα, στη συνέχεια αναφέρθηκε  στους στόχους του σεμιναρίου, την εξέλιξη του προγράμματος, ενώ παρουσίασε ενδιαφέρον τρίλεπτο βίντεο, που επιμελήθηκε ο ίδιος, σχετικό με το θέμα και τη σχέση ανθρώπου και γεφυριών.

Στη συνέχεια η Υπεύθυνη του Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας κα Μακέλη Γραμματή, αφού στάθηκε κι αυτή στη συνεργασία των δυο Κ.Π.Ε. ανέπτυξε το θέμα: «Μέλος Δικτύου: καινοτομία και αντίσταση στην αλλαγή». Κάθε φορά, τόνισε η κα Μακέλη, που γνωρίζουμε κάτι νέο και καινούριο νιώθουμε μέσα μας δυο αντίρροπες τάσεις. Η μια είναι η αντίσταση στο καινούριο και η άλλη η προσαρμογή. Ανάλογα με τον τύπο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας προβάλλουμε και διαφορετικούς τύπους αντίστασης π.χ. καλή η νέα ιδέα, αλλά δεν είναι για μένα ή ας ξεκινήσει πρώτα κάποιος άλλος και βλέπουμε. Πίσω από την αντίσταση στην καινοτομία κρύβονται μια σειρά από φόβους που μας χαρακτηρίζουν ως προσωπικότητες ανάλογα με την ιδιαίτερη φάση που βρισκόμαστε τη στιγμή εκείνη (προσωπική - επαγγελματική) π.χ. ο φόβος για το άγνωστο, ο φόβος για τον όγκο δουλειάς ή και ο φόβος της αποτυχίας. Το πρώτο βήμα για την προσαρμογή στην καινοτομία είναι η αναγνώριση των φόβων μας και η διαδικασία για την προσαρμογή και αντιμετώπισή τους.  

Η Πρόεδρος του Δικτύου «Τα Πετρογέφυρα της Ελλάδας» κα Γούλα Μαρία, μέλος της Π.Ο. του Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας, παρουσίασε το Εθνικό Θεματικό Δίκτυο και έκανε μια σύντομη παρουσίαση των δράσεων του. Με αναλυτικότητα και στοχευμένες επισημάνσεις αποσαφήνισε τον παιδαγωγικό, διοικητικό και επιστημονικό του ρόλο. Ενημέρωσε για τη συμμετοχή των σχολείων, τα προγράμματα τους και ολοκλήρωσε παρουσιάζοντας την μέχρι σήμερα πορεία του Δικτύου.

Ο κ. Γκράσσος Γεώργιος, Διευθυντής του Δημ. Σχολείου Τσαγκαράδας Ν. Μαγνησίας, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου, πρώην μέλος της Π.Ο. του Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας, εμπνευστής του Δικτύου και πρώην πρόεδρός του, καθώς επίσης, γνωστός θιασώτης, μελετητής και συγγραφέας των πετρογέφυρων παρουσίασε το θέμα: «Άνθρωποι, Ποτάμια και Λίθινες Γέφυρες. Μια τρισυπόστατη σχέση αλληλεξάρτησης, αλληλεπίδρασης και αλληλοσεβασμού». Περιέγραψε  με πλούσιο οπτικό υλικό, τη σχέση του ανθρώπου με τα νερά των ποταμών στο διηνεκές, με σκοπό την κατανόηση της σημασίας τόσο της ασφαλούς διέλευσης, όσο και της επιτυχούς γεφύρωσης. Κατόπιν έκανε αναφορά σε συγκεκριμένα γεφύρια, της Ευρώπης, και ειδικά στο Νοτιοανατολικό τμήμα της, με έμφαση στον 18ο, 19ο, και 20ο αιώνα.

Ο κ. Γκράσσος συνέχισε με μία ιδιαίτερα σημαντική ενημέρωση σε θέματα που αφορούν στην Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Ε.Α.Α.), με σκοπό την αντίληψη της έντονης διαθεματικότητας που ενυπάρχει στις λίθινες γέφυρες. Τέλος παρουσίασε σημαντικά στοιχεία, τα οποία δύνανται να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς, κατά την υλοποίηση συναφών Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ο κ. Γκράσσος παρουσιάζοντας πολλά παραδείγματα εντός και εκτός του Ελλαδικού χώρου τόνισε με ιδιαίτερη έμφαση την πολυδιάστατη αναγκαιότητα της κατασκευής/επισκευής/ανακατασκευής πέτρινων γεφυριών, τέτοιων όπως της γέφυρας Κοράκου, τόσο στο παρελθόν, όσο και στο παρόν.

Στη συνέχεια οι κ.κ. Παπαδημητρίου Μενέλαος, Δικηγόρος - Συγγραφέας - Λαογράφος και Γραμμένος Κων/νος, Μέλος της Π.Ο. του Κ.Π.Ε. Μουζακίου, που ως γνωστόν εδώ και τέσσερα χρόνια είχαν την πρωτοβουλία - πρόταση για «Ανακατασκευή Γέφυρας Κοράκου, Αναστήλωση Κούλιας, Διάσωση Κουτσοκαμάρας», παρουσίασαν τα πετρογέφυρα της Αργιθέας στο σύνολό τους μέσα από το θέμα: «Γέφυρα Κοράκου: Το Θεογέφυρο των Βαλκανίων στον Αχελώο και οι “αδερφές” της στην ευρύτερη περιοχή». Όπως δήλωσαν  στους συμμετέχοντες η επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας για την υλοποίηση της συγκεκριμένης δράσης κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Κι αυτό γιατί φέτος συμπληρώνονται 500 χρόνια από την αρχική θεμελίωσή του (1514) και 65 χρόνια από την ανατίναξή του στις 28 Μαρτίου 1949. Θέλησαν με αυτή την κίνηση να δώσουν εκ νέου συμβολικό χαρακτήρα και να σηματοδοτήσουν τη συνέχεια της προσπάθειας που άρχισε με την 1η διανομαρχιακή (28-3 2010) (Νομαρχίες Καρδίτσας - Άρτας) και διαδημοτική (Δήμος Αργιθέας - Δήμος Τετραφυλλίας)  εκδήλωση και πλέον έχει περάσει τα στενά όρια της Ελλάδας και έχει γίνει υπόθεση Ευρωπαϊκή. Ιδιαίτερα δε και με τη σημαντική βοήθεια και του συμπατριώτη κ. Αντώνη Κοσσυβάκη - από Μεγαλόχαρη Άρτας - ο οποίος από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε την προσπάθεια και την έφερε στα κέντρα λήψης των αποφάσεων (προβολή του θέματος ανήμερα της επετείου από Πανελλήνια Μ.Μ.Ε).

Παρουσίασαν επιγραμματικά στους συμμετέχοντες το ιστορικό της πρότασης και θύμισαν τις σπουδαιότερες, μέχρι σήμερα ενέργειες, όπως:

  1. Τις τέσσερις Διανομαρχιακές συσκέψεις φορέων (Καρδίτσας - Άρτας) που πραγματοποιήθηκαν και κατέληξαν στην γνωστή (23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2010 ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΗΓΩΝ ΑΡΤΑΣ) 1η Επιστημονική Ημερίδα  με θέμα: «Ανακατασκευή Γέφυρας Κοράκου, Αναστήλωση Κούλιας, Διάσωση Κουτσοκαμάρας,» τον Αύγουστο του 2010 στις Πηγές Άρτας και την τεράστια απήχησή της και  το ομόφωνο ψήφισμα.
  2. Τα δελτία τύπου που ακολούθησαν και  τις συνεχείς προσπάθειες φορέων και συλλόγων της περιοχής.
  3. Την δωρεάν προμελέτη του πολιτικού μηχανικού Κώστα Κωτή και της Τοπογράφου μηχανικού  Αναστασίας  Κουτή.
  4. Την Ημερίδα του ΚΕΜΕΠΕΓ στην Αθήνα το Νοέμβριο του 2010.
  5. Τα γυρίσματα της ΕΡΤ με θέμα τη γέφυρα Κοράκου από το γνωστό σκηνοθέτη κ. Νίκο Παπαθανασίου.
  6. Την Ημερίδα του ΕΜΠ και της Εταιρίας Πέτρινων Γεφυριών στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2013.
  7. Τα επανειλημμένα δημοσιεύματα στον τοπικό και Πανελλήνιο Τύπο και τις θετικές δηλώσεις πολιτικών, όπως αυτή του Ευρωβουλευτή της Γερμανίας Γιώργου Χατζημαρκάκη  στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
  8. Επισκέψεις Ελλήνων Ευρωβουλευτών στα απομεινάρια της Γέφυρας.
  9. Αφιερώματα, εκπομπές και συνεντεύξεις  για το θέμα σε κανάλια πανελλήνιας εμβέλειας (MEGA, ANTENNA κλπ).
  10. Παρέμβαση του Μάρτιν Σούλτς για ανάπτυξη Κοιλάδας Αχελώου και ανάδειξη μνημείων.
  11. Και φυσικά την τελευταία σημαντική δήλωση της Γερμανίδας Επιτρόπου πολιτισμού που συνέπεσε με τη διοργάνωση και του συγκεκριμένου σεμιναρίου.

Τόνισαν ότι η τρομακτική οικονομική κρίση δεν πρέπει να μας στομώνει, δεν πρέπει να μας κάνει να μην ασχολούμαστε με τα Μνημεία μας, την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πατρίδας μας. Αντίθετα αυτό επιβάλλεται. Πιστεύουμε, κατέληξαν, ότι οι λόγοι για την απόπειρα και επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι πολλοί, όπως πολλοί είναι και εκείνοι οι οποίοι μπορούν να εμπλακούν και να στηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Ξαναθυμίζουμε:

 α) Η Πολιτεία ή οι Εταιρείες Κατασκευής της εκτροπής του Αχελώου ως αντισταθμιστικό έργο στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που δέχεται η περιοχή.

 β) Χρηματοδότηση και ένταξη του έργου από διεθνή οργανισμό (π.χ. UNESCO)

 γ) Η Εκκλησία της Ελλάδας τιμώντας τη μνήμη του δημιουργού του έργου Αγίου Βησσαρίωνα, ο οποίος ως γνωστόν έκτισε αρκετά πετρογέφυρα στην περιοχή.

 δ) Οι Περιφέρειες Θεσσαλίας και Ηπείρου και ειδικότερα οι Ν.Α. Καρδίτσας και Άρτας και οι ΤΕΔΚ  Καρδίτσας και Άρτας

 ε) Το Υπουργείο Πολιτισμού με τις αρμόδιες υπηρεσίες του

 στ) Τα πολιτικά μας κόμματα

 ζ) Το ΚΕ.ΜΕ.ΠΕ.Γ καθώς και το Εθνικό δίκτυο Π.Ε. «ΤΑ ΠΕΤΡΟΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ»

 η) Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από προγράμματα πολιτιστικής κληρονομιάς

 θ) Το Τ.Ε.Ε.(π,χ. τεχνική υποστήριξη)

  ι) ΔΕΚΟ ή Οργανισμός ή ιδιωτική εταιρεία (π.χ. ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, COSMOTE)

 κ) Η Ελληνική Τηλεόραση ή άλλο τηλεοπτικό κανάλι  καταγράφοντας  το όλο έργο σε ένα μοναδικό πιστεύουμε Ντοκιμαντέρ.

  λ) Η τελευταία γενιά μαστόρων με γνώσεις για τέτοια έργα

  μ) Πανεπιστήμια - Πολυτεχνικές, Αρχιτεκτονικές σχολές ….

Παρουσίασαν με κάθε λεπτομέρεια το ανάγλυφο της Αργιθέας και λεπτομέρειες για το κάθε πετρογέφυρο της ευρύτερης περιοχής, όπως: Μουζακίου: Παλαιοκαμάρα Μουζακίου, Καμάρα στα Βαένια Οξιάς - Ανατολική Αργιθέα: Μεζήλου, Τυρολόγου, Κομπλεσίου, Στεφανιάδας στα Ραγάζια, Στεφανιάδας στην Ιτιά, Παλαιοκαμάρα στο Κουζιουκάρι Κουμπουριανών - Δυτική Αργιθέα: Παλαιοκαμάρα Αργιθέας (σήμερα ελάχιστα ερείπια), καμάρα Αργιθέας,  Θερινού, Ανθηρού, Τριζώλου, Πετρωτού, Κουτσοκαμάρα, καμάρα Ελληνικών Καρδίτσας -  Πολυνερίου Τρικάλων και φυσικά τη ΓΕΦΥΡΑ ΚΟΡΑΚΟΥ.

Κλείνοντας αφιέρωσαν τη συγκεκριμένη εισήγηση στον αείμνηστο Αντώνη Γαλερίδη και ζήτησαν τη στράτευση όλων των εκπαιδευτικών στην υπόθεση της Ανακατασκευής της Γέφυρας Κοράκου.

Στη συνέχεια ο κ. Γιαννίρης Ηλίας, τ. Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης εισηγήθηκε το θέμα: «Χωροταξική και Αρχιτεκτονική προσέγγιση των πέτρινων γεφυριών». Περιέγραψε με απλά παραδείγματα και εικόνες πώς γίνονταν η επιλογή της θέσης θεμελίωσης των πέτρινων γεφυριών, ενώ ιδιαίτερα στάθηκε στο ανάγλυφο μιας περιοχής που καθόριζε και το είδος του γεφυριού. Ασχολήθηκε με την εξέλιξη της γεφυροποιίας από τα πετρογέφυρα μέχρι τα σύγχρονα γεφύρια. Αναφέρθηκε με σαφήνεια στα τεχνικά χαρακτηριστικά των πετρογέφυρων και έδωσε στους εκπαιδευτικούς χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις για το συγκεκριμένο θέμα. Τέλος, παρατήρησε την ύπαρξη ανάγκης δημιουργίας τριτοβάθμιας καθετοποιημένης σχολής πέτρινων κατασκευών και πετράδων (για γεφύρια, διατηρητέα κτήρια, παραδοσιακούς οικισμούς, νέες πέτρινες κατασκευές σε ιστορικά αρχιτεκτονικά σύνολα κ.ά.).

Η κα Λειβαδίτη Θεώνη, πολιτικός μηχανικός και αναπληρώτρια Υπευθύνου στο Κ.Π.Ε. Μεσολογγίου-Θέρμου μίλησε για «τα γεφύρια του Αλάμπεη», που βρίσκονταν στο δυτικό άκρο της λίμνης Τριχωνίδας και αποτελούν σπάνιο παράδειγμα θεμελίωσης σε βαλτώδες έδαφος. Η παλιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη των γεφυριών ανάγεται στις 15 Ιουνίου 1805, όταν ο Συνταγματάρχης Leake, περιηγήθηκε στην Αιτωλοακαρνανία. Ο περιηγητής Πουκεβίλ μερικά χρόνια αργότερα, γράφει ότι «επρόκειτο για μια κατασκευή που αποτελούνταν από 370 τόξα συνολικού μήκους 600 οργιών». Προτάθηκε να εκπονηθεί μελέτη ολικής αποκάλυψης, έτσι ώστε αυτά να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάδειξης της περιοχής και της ιστορίας του τόπου.

Η κα Καραγιάννη Ευθυμία, πολιτικός μηχανικός - προϊστάμενη της διεύθυνσης τεχνικών έργων περιφερειακής ενότητας Τρικάλων ανέφερε αρκετά παραδείγματα Αποκατάστασης λίθινων τοξοτών γεφυρών, την περίοδο 2004-2010, στην Π.Ε. Τρικάλων με πιο χαρακτηριστικό αυτό του γνωστού γεφυριού της Πόρτας (Πύλης). Παρουσίασε με κάθε λεπτομέρεια την κατάσταση των γεφυριών και όλη τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για την  αποκατάσταση των λίθινων τοξοτών γεφυρών της Πύλης, Παλαιοκαρυάς, Ψύρρα, Ξηρόκαμπου και Κρανιάς. Επίσης παρουσίασε την υπό ένταξη σε πρόγραμμα αποκατάσταση των λίθινων γεφυρών Σαρακίνας και Κεραμιδίου  της Π.Ε. Τρικάλων.

Ο κ. Παπαρούνας Νικόλαος, αρχιτέκτονας μηχανικός Ε.Μ.Π. επικέντρωσε την εισήγησή του κυρίως στην «Αρχιτεκτονική της γέφυρας Κοράκου και τη θέση της στο χώρο και στο χρόνο». Έδωσε χρήσιμες πληροφορίες για τις γέφυρες Τριζώλου και Πετρωτού και για την Κούλια και έκανε προτάσεις αξιοποίησης του χώρου (Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο) σύμφωνα και με την υπάρχουσα προμελέτη των Κώστα Κωτή, πολιτικού μηχανικού και της Αναστασίας Κουτή, τοπογράφου μηχανικού.

Το Σάββατο 29 Μαρτίου 2014 οι συμμετέχοντες ξεκίνησαν την επίσκεψή τους με προορισμό τα ερείπια της ιστορικής γέφυρας Κοράκου. Οι εισηγητές και οι εκπαιδευτικοί των Κ.Π.Ε. Μουζακίου και Μακρινίτσας, στο πλαίσιο του χρόνου και των συνθηκών, ξενάγησαν τους συμμετέχοντες στα πετρογέφυρα του άξονα Καρδίτσας - Άρτας της Δυτικής Αργιθέας και τους ενημέρωσαν γενικά για τον ορεινό όγκο και την ιστορία του.

Στον αυχένα Τυμπάνου ο Δήμαρχος Αργιθέας κ. Χρήστος Καναβός περίμενε και καλωσόρισε τους εκπαιδευτικούς και τους συνόδευσε σε όλη την περιοδεία  τους.

Πρώτος σταθμός το πέτρινο γεφύρι της Αργιθέας. Εκεί τους υποδέχτηκε ο πρόεδρος Μπρέλλας Νίκος, ο οποίος και τους μίλησε για το συγκεκριμένο πέτρινο γεφύρι. Επόμενη στάση στην αρχαιολογική θέση «Ελληνικά» Αργιθέας με την απαραίτητη ξενάγηση και κατόπιν στο πέτρινο γεφύρι Θερινού - Μεσοβουνίου. Στη συνέχεια, ακολούθησε επίσκεψη στην έδρα του Δήμου Αργιθέας το Ανθηρό και στο Βυζαντινό μουσείο. Αγνάντεμα από ψηλά στο εντυπωσιακό γεφύρι του Τριζώλου και στη συνέχεια στο γραφικό γεφύρι του Πετρωτού.

Για τα  έργα εκτροπής του Αχελώου και το Φράγμα της Συκιάς έγινε ξενάγηση - ενημέρωση από την κα  Καρυά - Κουτρουμάνου Ιουλία, πολιτικό μηχανικό - Προϊσταμένη της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων - Οδικών Σηράγγων Υπογείων Έργων. Η κα Καρυά αναφέρθηκε στο ιστορικό του έργου, τις φάσεις που έχει περάσει, τη σημερινή πραγματικότητα, ενώ απάντησε σε ερωτήσεις και απορίες.

 Με την άφιξη των εκπαιδευτικών στη γέφυρα του Κοράκου τους καλωσόρισαν και τους ενημέρωσαν οι δήμαρχοι κ.κ. Δημήτριος Γαλλίκας του Δήμου Γ. Καραϊσκάκη, Καναβός Χρήστος του Δήμου Αργιθέας και ο κ. Νικόλαος Μπαλλάς, εκπρόσωπος της Αδελφότητας Πηγιωτών Αρτας. Κοντά στα απομεινάρια έδωσαν το ιστορικό της γεφύρας και της κούλιας, αλλά και της  Κουτσοκαμάρας. Αναφέρθηκαν στο χρονικό της ανατίναξης της γέφυρας, μίλησαν  για το εγχείρημα και  ζήτησαν τη συμπαράσταση όλων για τη συνέχιση της προσπάθειας.

Μετά το τέλος της ενημέρωσης πραγματοποιήθηκε συνάντηση της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου στην οποία η Πρόεδρος του Δικτύου κα Γούλα Μαρία παρουσίασε τον απολογισμό και συντόνισε τη συζήτηση για τον προγραμματισμό δράσεων του Δικτύου τα επόμενα χρόνια. Το δίκτυο, τόνισε, αγκαλιάζει από την πρώτη στιγμή την συγκεκριμένη προσπάθεια για το γεφύρι του Κοράκου και αυτό είναι σημαντικό. Τέλος η συντονιστική, αφού έκρινε επιτυχημένο και χρήσιμο το διήμερο σεμινάριο στο Κ.Π.Ε. Μουζακίου πρότεινε να  αναλάβουν κι άλλα κέντρα την υλοποίηση σεμιναρίων στην έδρα τους για να γνωρίσουν οι συμμετέχοντες του δικτύου όσο περισσότερα πετρογέφυρα. Τέλος προτάθηκε να γίνει  διεθνοποίηση του δικτύου.

Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος ακολούθησε γεύμα στην ταβέρνα της περιοχής, όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να γευθούν και παραδοσιακές αργιθεάτικες γεύσεις.

Οι συμμετέχοντες όπως αυτό αποτυπώνεται και από την αποδελτίωση των φύλλων αξιολόγησης δήλωσαν κατενθουσιασμένοι τόσο από το σεμινάριο όσο και από την άγρια ομορφιά του τοπίου. Δεν έκρυψαν όμως τον προβληματισμό τους, αφού διαπίστωσαν ότι πραγματικά τέτοια σπάνια μνημεία χάνονται, παρόλο που αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη τους αξία ακόμη και σήμερα. Ομόφωνα δήλωσαν ότι στηρίζουν την προσπάθεια και στέκονται αρωγοί σε κάθε ενέργεια αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα και την αξία του όλου εγχειρήματος, ενώ δεν παρέλειψαν να δεσμευτούν πως με την πρώτη ευκαιρία θα ξαναεπισκεφτούν την περιοχή.

Κλείνοντας θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε τη σχετική δήλωση, για την ανακατασκευή της Γέφυρας Κοράκου, της Γερμανίδας Επιτρόπου πολιτισμού της ΕΕ. DORIS PACK:

«Η ανακατασκευή ιστορικών μνημείων, όπως της πετρογέφυρας Κοράκου στην Κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί πρόκληση για τη σύγχρονη πολιτισμική Ευρώπη. Ο πολιτιστικός πλούτος της Κοιλάδας του Αχελώου μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Η πολιτιστική κληρονομιά κάθε λαού, κάθε έθνους αποτελεί ενιαίο σύνολο που βοηθά τους ανθρώπους να συνδέσουν το παρόν με το παρελθόν τους, πραγματοποιώντας με αυτό τον τρόπο μια ζωτικής σημασίας λειτουργία. Η ανακατασκευή τέτοιων ιστορικών μνημείων αποτελεί πρόκληση για τη σύγχρονη πολιτισμική Ευρώπη. Η γέφυρα Κοράκου συνδέεται άμεσα και απτά με ιστορικά γεγονότα και ζωντανές παραδόσεις, ιδέες και πεποιθήσεις, της περιοχής η οποία είναι ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς και σημασίας. Αποτελούσε δε εξέχον και αντιπροσωπευτικό δείγμα των μειζόνων σταδίων εξέλιξης της ιστορίας της Κοιλάδας του Αχελώου. Ο Πολιτιστικός πλούτος της περιοχής αναδεικνύει  μια σημαντική εξέλιξη των ανθρωπίνων αξιών εντός της  συγκεκριμένης πολιτιστικής περιφέρειας αναφορικά με την αρχιτεκτονική, τα μνημεία και τον σχεδιασμό του τοπίου. Οι πολιτισμένες κοινωνίες οφείλουν να στρέφουν το βλέμμα τους και προς τα πίσω στο βάθος του χρόνου, αποδίδοντας τα δέοντα όπου πρέπει».